حضرت امام صادق (ع) می‌فرماید:

لایَزالُ الدُّعاءَ مَحجُوباً حَتی یُصَلِّی علی محمدٍ وَ آلِ محمد

 دعا پیوسته مَحجوب است و مقبول نیست مگر این که بر حضرت محمد (ص) آل و اهل بیتش صلوات فرستاده شود.

هفت راه برای ایجاد حضور قلب در نماز

1- بدست آوردن آنچنان معرفتى كه دنیا را در نظر انسان كوچك و خدا را در نظر انسان بزرگ كند، تا هیچ كار دنیوى نتواند به هنگام راز و نیاز با معبود نظر او را به خود جلب و از خدا منصرف سازد.

2 - توجه به كارهاى پراكنده و مختلف، معمولا مانع تمركز حواس است و هر قدر انسان، توفیق پیدا كند كه مشغله هاى مشوش و پراكنده را كم كند به حضور قلب در عبادات خود كمك كرده است.

3 - انتخاب محل و مكان نماز و سایر عبادات نیز در این امر، اثر دارد، به همین دلیل، نماز خواندن در برابر اشیاء و چیزهایى كه ذهن انسان را به خود مشغول مى دارد مكروه است و همچنین در برابر درهاى باز و محل عبور و مرور مردم، در مقابل آیینه و عكس و مانند اینها، به همین دلیل مساجد مسلمین هر قدر ساده تر و خالى از زرق و برق و تشریفات باشد بهتر است چرا كه به حضور قلب كمك مى كند.

4 - پرهیز از گناه نیز عامل مؤ ثرى است، زیرا گناه قلب را از خدا دور مى سازد و از حضور قلب مى كاهد.

5 - آشنایى با معنى نماز و فلسفه افعال و اذكار آن، عامل مؤ ثر دیگرى است.

6 - انجام مستحبات نماز و آداب مخصوص آن چه در مقدمات و چه در اصل نماز نیز كمك مؤثرى به این امر مى كند.

7 - از همه اینها گذشته این كار، مانند هر كار دیگر نیاز به مراقبت و تمرین و استمرار و پیگیرى دارد، بسیار مى شود كه در آغاز انسان در تمام نماز یك لحظه كوتاه قدرت تمركز فكر پیدا مى كند، اما با ادامه این كار و پیگیرى و تداوم آنچنان قدرت نفس پیدا مى كند كه مى تواند به هنگام نماز دریچه هاى فكر خود را بر غیر معبود مطلقا ببندد.

"برگرفته از تفسیر نمونه"

حضور قلب در نماز از زبان آیت الله بهجت‎(ره)

آقاى غرویان می نویسد:

از محضر آیت الله بهجت سؤ ال شد: حاج آقا، عمرمان گذشت و دارد مى گذرد امّا هنوز لذتى از عبادت و به خصوص نمازمان احساس ‍ نكرده ایم، به نظر شما چه باید بكنیم كه ما نیز اقلاًّ اندكى از آنچه را كه ائمه و پیشوایان معصوم علیهم السّلام فرموده اند، بچشیم؟

معظّم له در حالى كه سر را تكان مى داد فرمود: آقا، عامّ البلوى است! این دردى است كه همه گرفتاریم!

عرض شد: آقا، به هر حال مراتب دارد و مسئله نسبى است. عضى همچون شما مراتب عالى دارید و ماها هیچى نداریم، ماها چه باید بكنیم ؟

باز در جواب فرمود: شاید من مرتبه شما را تمنّا كنم.

عرض شد: حاج آقا مسئله تعارف در كار نیست و یك واقعیتى است .

باز ایشان در جواب با فروتنى و تواضع خاصّى فرمودند كه : عَمَّتُك مِثْلُك ! و مرادشان از این ضرب المثل این بود كه من هم مثل شما هستم .

به هر حال ، پس از چند بار اصرار فرمودند:

این احساس لذّت در نماز یك سرى مقدمات خارج از نماز دارد، و یك سرى مقدمات در خود نماز. آنچه پیش از نماز و در خارج از نماز باید مورد ملاحظه باشد و عمل شود این است كه : انسان گناه نكند و قلب را سیاه و دل را تیره نكند، و معصیت ، روح را مكدّر مى كند و نورانیت دل را مى برد.

و در هنگام خود نماز نیز انسان باید زنجیر و سیمى دور خود بكشد تا غیر خدا داخل نشود، یعنى فكرش را از غیر خدا منصرف كند و توجّهش به غیر خدا مشغول نشود. و اگر به طور غیر اختیارى توجّهش به جایى منصرف شد، به محض التفات پیدا كردن باید قلبش را از غیر خدا منصرف كند.

منبع:

 كتاب برگى از دفتر آفتاب (شرح حال شیخ ‌السالكین حضرت آیت اللّه العظمى بهجت )

اثر : رضا باقى زاده پُلامى